استوری: به رسم آیه‌ها | ارزش والای زنان
۱۷ دی ۱۴۰۱ 0 صوتی و تصویری
تساوی زن و مرد در زمینه ارزشهای انسانی و اسلامی
درباره‌ی نظر اسلام این‌جوری میشود گفت
که اسلام در ارزش‌گذاری انسانی و اسلامی، «انسان»
را مورد نظر دارد؛ زن و مرد هیچ خصوصیّتی ندارند،
هیچ تفاوتی ندارند؛ تساوی زن و مرد در زمینه‌ی ارزشهای
انسانی و اسلامی جزو مسلّمات اسلام است؛
در این هیچ تردیدی نیست.
در آیه‌ی قرآن... این‌جوری میفرماید:
اِنَّ المُسلِمینَ وَ المُسلِماتِ وَ المُؤمِنینَ وَ المُؤمِناتِ
وَ القانِتینَ وَ القانِتاتِ وَ الصّادِقینَ وَ الصّادِقاتِ
وَ الصّابِرِینَ وَ الصّابِراتِ وَ الخاشِعینَ
وَ الخاشِعاتِ وَ المُتَصَدِّقینَ وَ المُتَصَدِّقاتِ
وَ الصّائِمِینَ وَ الصّائِماتِ وَ الحافِظینَ فُروجَهُم
وَ الحافِظاتِ وَ الذّاکِرینَ اللهَ کَثیراً وَ الذّاکِرات؛
ده خصوصیّت عمده را ذکر میکند برای مرد و زن،
که همه [در اجر] یکسانند؛ اَعَدَّ اللهُ لَهُم مَغفِرَةً وَ اَجراً عَظیما.(۱)
نگاه اسلام این است. یا در یک آیه‌ی دیگر [میفرماید]:
اَنّی لا اُضیعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنکُم مِن ذَکَرٍ اَو اُنثَى»؛(۲) تفاوتی ندارند.
یعنی از لحاظ ارزش‌گذاری انسانی و اسلامی،
هیچ تفاوتی بین زن و مرد نیست.
1) سوره‌ی احزاب، آیه‌ی ۳۵؛ «مردان و زنان مسلمان، و مردان و زنان باایمان، و مردان و زنان عبادت‌پیشه، و مردان و زنان راست‌گو، و مردان و زنان شکیبا، و مردان و زنان فروتن، و مردان و زنان صدقه‌دهنده، و مردان و زنان روزه‌دار، و مردان و زنان پاکدامن، و مردان و زنانى که خدا را فراوان یاد میکنند، خدا براى [همهی] آنان آمرزشى و پاداشى بزرگ فراهم ساخته است.»
2) سوره‌ی آل‌عمران، بخشی از آیه‌ی ۱۹۵؛ «... من عملِ هیچ صاحب عملى از شما را، از مرد یا زن، تباه نمیکنم...»
مختلف بودن وظایف زن و مرد نسبت به یکدیگر
وظایف متقابل زن و مرد نسبت به یکدیگر مختلفند امّا تعادل وجود دارد. شارع مقدّس در قرآن در سوره‌ی بقره [میفرماید]: وَ لَهُنَّ مِثلُ الَّذی عَلَیهِنَّ بِالمَعرُوف؛(۳) آن مقداری که حق برای آنها هست، همان مقدار حق، علیه آنها هست، یعنی بر آنها هست. یک چیزی متعلّق به آنها است، به همان میزان یک چیزی متعلّق به طرف مقابل است، [یعنی] بر دوش آنها و تکلیف آنها است. یعنی هر وظیفه‌ای که به کسی محوّل شده، در قبالش یک حقّی وجود دارد. هر امتیازی به هر کدام داده شده، در مقابلش یک وظیفه‌ای وجود دارد؛ تعادل کامل.
۳) سوره‌ِی بقره، بخشی از آیه‌ی ۲۲۸؛ «و براى زنان، حقوق شایسته اى بر عهده‌ی مردان است، مانند حقوقى که براى مردان بر عهده‌ی آنان است...»
الگو قراردادن زن در اسلام برای همه انسانها
وقتی که مرد در تمدّن غربی، جنس برتر است و تمدّن، تمدّن مردسالار است، نتیجه این است که زن سعی میکند الگوی خودش را مرد قرار بدهد و مرد میشود الگوی زن؛ زن دنبال کارهای مردانه حرکت میکند؛ نتیجه این است. ببینید اینجا یک آیه‌ی قرآن هست که... میفرماید: ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا لِلَّذینَ کَفَرُوا امرَأَتَ نُوحٍ وَ امرَأَتَ لوط؛ برای کفّار، دو زن الگو هستند؛ دو زنِ کافر، نمونه و الگو ی زنان کافرند: زن نوح و زن لوط که اینها به شوهرهایشان خیانت کردند؛ فَلَم یُغنیا عَنهُما مِنَ اللهِ شَیئا؛(۴) شوهرها با اینکه پیغمبر بودند، دیگر به درد اینها نمیخورند، فایده‌ای برایشان ندارند. این مال کافران. بعد [میفرماید]: وَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا لِلَّذینَ آمَنُوا امرَأَتَ فِرعَون.(۵) دو زن را الگو قرار میدهد برای همهی انسانهای کافر، دو زن را الگو قرار میدهد برای همهی انسانهای مؤمن؛ اعمّ از زن و مرد. یعنی اگر همهی مردان عالم میخواهند مؤمن باشند، الگویشان دو زن هستند: یکی زن فرعون، یکی حضرت مریم. وَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا لِلَّذینَ آمَنُوا امرَأَتَ فِرعَون؛ در اوج نجابت و عفّت؛ همان خانمی که موجب شد وقتی موسیٰ را از آب گرفتند، به قتل نرسانند؛ لا تَقتُلوه،(۶) [گفت] او را نکُشید؛ بعد هم ایمان آورد به حضرت موسیٰ، بعد هم زیر شکنجه به قتل رسید. این الگو است. [و الگوی دیگر] «وَ مَریَمَ ابنَتَ عِمرَان» که حالا در مورد حضرت مریم (سلام الله علیها) «الَّتی اَحصَنَت فَرجَهَا»(۷) که عفّت خودش را حفظ کرد، ما متأسّفانه اطّلاعات زیادی نداریم که قضیّه چه بوده؛
۴) سوره‌ی تحریم، بخشی از آیه‌ی ۱۰؛ « خدا براى کافران، زن نوح و زن لوط را مَثَل زده است که تحت سرپرستى و زوجیت دو بنده شایسته از بندگان ما بودند، ولى [در امر دین و دیندارى] به آن دو [بندۀ شایستۀ ما] خیانت ورزیدند، و آن دو [پیامبر] چیزى از عذاب خدا را از آن دو زن دفع نکردند...»
۵) سوره‌ی تحریم، بخشی از آیه‌ی ۱۱؛ «و خدا براى مؤمنان همسر فرعون را مَثَل زده است...»
۶) سوره‌ی قصص، بخشی از آیه‌ی ۹؛ « و همسر فرعون گفت: ... او را نکشید...»
۷) سوره‌ی تحریم، بخشی از آیه‌ی ۱۲؛ « و [نیز] مریم دختر عمران [را مثل زده است] که دامان خود را پاک نگه‌داشت...»
این بزرگوار با کمال قدرت مقاومت کرده
و دامن پاک خودش را حفظ کرده،
و تا آخر قضایا که میدانید.
یعنی درست نقطه‌ی مقابل تمدّن غربی که مرد را الگو قرار میدهد،
در قرآن زن را الگو قرار میدهد؛
نه فقط برای زنان بلکه برای همهی انسانها؛
چه در زمینه‌ی کفر، چه در زمینه‌ی ایمان.
قانون زوجیت منشأ تشکیل خانواده
تشکیل خانواده ناشی از یک قانون عامّ عالم وجود است،
قانون عامّ آفرینش است؛ آن قانون عبارت است از قانون زوجیّت:
سُبحانَ الَّذی خَلَقَ الاَزواجَ کُلَّها مِمّا تُنبِتُ الاَرضُ
وَ مِن اَنفُسِهِم وَ مِمّا لا یَعلَمون؛(۸)
خدای متعال در همه چیز، در همه چیز ــ خَلَقَ الاَشیاءَ کُلَّها ــ
در همه چیز زوجیّت قرار داده؛
در انسان زوجیّت هست، در حیوانات زوجیّت هست،
در گیاهان زوجیّت هست؛ وَ مِمّا لا یَعلَمون؛
یک چیزهایی هم هست که زوجیّت هست، [ولی] ما نمیدانیم.
حالا مثلاً در بین سنگها زوجیّت چه جوری است، ما نمیدانیم؛
در آینده ممکن است کشف بشود.
در بین اجرام فلکی زوجیّت هست، چه جوری است،
ما نمیدانیم؛ در آینده کشف خواهد شد...
آیه‌ی دیگر، سوره‌ی «والذّاریات» است:
وَ مِن کُلِّ شَیءٍ خَلَقنا زَوجَینِ لَعَلَّکُم تَذَکَّرون؛(۹)
زوجیّت یک قانون عام است.
۸) سوره‌ی یس، بخشی از آیه‌ی ۳۶؛ «منزّه [از هر عیب و نقصى] است آنکه همهی زوج‌ها را آفرید از آنچه زمین مى‌رویاند و از وجود خودشان و از آنچه نمى‌دانند.»
۹) سوره‌ی ذاریات، آیه‌ی ۴۹؛« واز هر چیزى جفت آفریدیم باشد که متذکّر [این حقایق که نشانه هایى بر قدرت، حکمت و ربوبیت خداست] شوید.»
زن، مظهر آرامش
زن در خانواده یک وقت در نقش همسری ظاهر میشود، یک وقت در نقش مادری ظاهر میشود؛ هر کدام یک خصوصیّتی دارند. در نقش همسری، زن در درجه‌ی اوّل مظهرِ آرامش است: وَ جَعَلَ مِنها زَوجَها لِیَسکُنَ اِلَیها؛(۱۰) آرامش. چون زندگی تلاطم دارد؛ مرد در این دریای زندگی مشغول کار و تلاطم است؛ وقتی به خانه می‌آید، احتیاج به آرامش دارد، احتیاج به سکینه دارد. این سکینه را زن در خانه ایجاد میکند؛ لِیَسکُنَ اِلَیها؛ [یعنی] مرد در کنار زن احساس آرامش کند؛ زن مایه‌ی آرامش است... حالا این مسئله‌ی سکونت را که گفتم: وَ جَعَلَ مِنها زَوجَها لِیَسکُنَ اِلَیها؛ این یک آیه است؛ در یک آیه‌ی دیگر هم «خَلَقَ لَکُم مِن اَنفُسِکُم اَزواجًا لِتَسکُنوا اِلَیها وَ جَعَلَ بَینَکُم مَوَدَّةً وَ رَحمَة»(۱۱) [دارد]. «مَوَدَّة» یعنی همان عشق؛ «رَحمَة» یعنی مهربانی؛ بین زن و شوهر عشق و مهربانی متبادل میشود.
۱۰) سوره‌ی اعراف، بخشی از آیه‌ی ۱۸۹؛ «... و همسرش را از او پدید آورد تا در کنارش آرامش یابد... »
۱۱) سوره‌ی روم، بخشی از آیه‌ی ۲۱؛ « و از نشانه‌هاى [قدرت و ربوبیت] او این است که براى شما از جنس خودتان همسرانى آفرید تا در کنارشان آرامش یابید و در میان شما دوستى و مهربانى قرار داد...»
دوست‌نداشتن خانواده بیشتر از خدا و جهاد در راه خدا
گاهی هست که اهمّیّت یک فریضه از جان بچّه‌ی انسان، از جان همسر انسان، از جان پدر و مادر انسان بالاتر است. لذا شما به امام حسین عرض میکنید: بِاَبی اَنتَ وَ اُمّی؛(۱۲) پدر و مادرم قربانت. از پدر و مادر چه کسی بالاتر؟ جانشان قربانِ جان شما. یا در آیه‌ی قرآن [میفرماید]: «قُل اِن کانَ آباؤُکُم وَ اَبناؤُکُم وَ اِخوانُکُم» تا بقیّه‌ی آن که: «اَحَبَّ اِلَیکُم مِنَ اللهِ وَ رَسولِهِ وَ جِهادٍ فی سَبیلِهِ فَتَرَبَّصوا»؛(۱۳) نباید اینها را بیشتر از خدا و جهاد در راه خدا دوست داشته باشیم؛ یک جاهایی این جوری است. فریضه وقتی که بزرگ شد، عظمت پیدا کرد، حتّی بر جان کودک هم ترجیح پیدا میکند؛ لکن در غیر [این] موارد، در موارد عادی، محورِ وظایفِ زن، خانواده است و واقعاً هم خانواده بدون حضور زن، بدون فعّالیّت زن، بدون احساسِ تکلیفِ زن، امکان ندارد اداره بشود.
۱۲) کامل‌الزّیارات، ص ۱۷۷ (زیارت عاشورا) ؛ « پدر و مادرم به فدایت»
۱۳) سوره‌ی توبه، بخشی از آیه‌ی ۲۴؛ «بگو: اگر پدران و پسران و برادران و... نزد شما از خدا و پیامبرش و جهاد در راه وى دوست‌داشتنى‌تر است، پس منتظر باشید ...»
